ZANDDOLLAR

In de San Blas vond ik een platte witte schelp in het water bij de "tube".  De vorm is zo fascinerend en de kleur is zo intens wit dat je denkt dat je iets heel bijzonders gevonden hebt.

Met de hulp van andere zeilers en internet kwam ik erachter dat het een zogenaamde sanddollar is en ik las het verhaal erachter.

Een zanddollar is het geraamte van een zeedier dat verwant is aan de zee-egel, de zee lelie, de zeekomkommer en de zeester. 

Als je een 'levende' sanddollar op het strand vind ziet hij er paars uit met allemaal kleine haartjes. Met die haartjes 'lopen ' ze over de zee bodem. Als ze doodgaan verdwijnen de haartjes en blijft er alleen een skelet over dat bestaat uit calcium carbonaat. Dat zorgt voor die helderwitte kleur.

ETEN MET JE HAAR

Ze vangen plankton met bepaalde 'haren' op hun lijf en houden ze tussen hun eigen haren gevangen om als slaaf het eten te transporteren.

Blijkbaar heeft dit fraaie ronde skeletje meer mensen geïntrigeerd want als je op internet op zoek gaat kom je heel veel legendes tegen die met de zanddollar te maken hebben.

Vaak zijn het christelijk getinte verhalen soms zijn het gedichten, maar tot de verbeelding heeft ze blijkbaar wel gesproken. En de vorm heeft altijd wel de associatie met geld opgeroepen.

VIJF VREDES DUIVEN

In de christelijke overlevering staan de 5 sleufjes voor de 5 wonden van Jezus aan het kruis en de graf lelie met de ster van Bethlehem. Op de achterkant zie je de omtrekken van een kerstster oftewel poinsettia.

Als je het skelet van de zanddollar openbreekt komen er 5 kleine figuurtjes uit die wel iets van een vliegende vogel hebben.  Van deze 5 "duiven" wordt gezegd dat ze vrede en goede wil over de wereld verspreiden.

Je vind ze voornamelijk op de stranden in streken met warm water op het noordelijk halfrond. 

CARNIVOOR

Zanddollars zijn carnivoren. Ze eten algen maar ook stukjes vis. Hun mond heeft een kaak met 5 tandachtige secties waarmee ze hun voedsel vermalen. Het was kan wel een kwartier duren voordat ze het doorslikken en daarna duurt het twee dagen voordat het helemaal in het lichaam is opgenomen. 

De vijf sleuven die je ziet zijn gaten waardoor ze water en gas stuwen om zich voort te bewegen. De manier waarop de sleuven zijn gegroepeerd doet denken aan de vorm van bloem. 

MEER WEETJES

Als het water rustig is staan zanddollars op hun zijkant rechtop en als het wild weer is gaan ze plat op de bodem liggen. De jonge zanddollars zijn zo licht dat ze makkelijk "weggeblazen" kunnen worden, daar hebben de slimmerds zelf het volgende op bedacht: ze slikken zoveel zandkorrels in dat ze zwaar genoeg zijn.

Zanddollars leven met meer dan 600 broers en zusjes op een vierkante meter. 

Net als bij de kringen van een boom kan je zien hoe oud ze zijn aan de donkere vlekjes die in een rond patroon op de schelp zitten. Ze kunnen 6 tot 10 jaar oud worden.

Omdat ze zo weinig vlees hebben en een hard skelet, hebben ze niet veel natuurlijk vijanden. Alleen de grote roze zeester, sommige  platvissen en de 'ocean pout' ( een soort aal) bijvoorbeeld lusten soms wel een zanddollar snack. 

Ze komen aan hun naam omdat men vond dat het wel op een zilveren muntstuk leek. Ik koester mijn zanddollar.