ISLAS DE SAN BLAS ( Spaans)
De San Blas Eilanden ( Nederlands)
KUNA YALA ( Kuna)
De San Blas Eilanden ( Nederlands)
KUNA YALA ( Kuna)
Dit gebied is achteraf een van de meest mooie, gevarieerde, originele en uitdagende zeilgebieden die we kennen. Het klimaat is heerlijk, er is geen orkaanseizoen, er zijn veel onontdekte plekjes, veel spannende riffen, redelijk koraal en gevaarlijke ondieptes die niet op de kaart staan.
Qua cultuur kun je genieten van de laatste traditionele Kuna nederzettingen en je zit vlak bij het regenwoud. In het oosten vind je onberoerde eenzame baaitjes en in het westen de meer toeristische 'pacific- look' eilandjes met helder blauw water, witte strandjes en palmbomen.
En ... heel belangrijk... we hebben slechts op 1 plek last van muggen gehad.
... de 365 eilanden van de San Blas liggen aan de 'costa arriba' de noordkust van Panama
...
...En ... heel belangrijk... we hebben slechts op 1 plek last van muggen gehad.
Kortom hier kan je makkelijk jaaaaaren verblijven zonder je een dag te vervelen. Een kanttekening moet ik wel maken: wij kennen dit gebied alleen in winter (december - maart) wanneer de wind uit het noord oosten komt en het bijna niet regent.
...traditioneel vissershutje op palen...
We lezen ons in voordat we vanuit Obaldia verder gaan:
Voor ons ligt een gebied langs de Panamese noord-oost kust met ruim 365 eilanden : Kuna Yala ofwel volgens de Spaanse overheersers in de 16de eeuw: de san blas eilanden, bevolkt door de kuna indianen die er deels nog geheel volgens oude tradities leven en werken.
...zo zien de kinderen hoe je zelf een ulu maakt...
We willen het graag met eigen ogen aanschouwen: de hutjes met de artistieke daken, met de wc en het varkenshok vlak boven het water gebouwd zijn, de traditionele kleding, de 'kousen' van kralen ( chakira's) , de mola's ( kunstig bewerkte vierkante lapjes stof), de ulu's ( kano's) en liefst nog meer.
...aan de buitenkant van het dorp zijn de aanleg plaatsen voor de bootjes en zie je hokjes die uitsteken boven het water: daar zijn de wc's en de plaats waar dieren gehouden worden ( af val gaat meteen het water in)...
We beginnen ons bezoek in het oosten vanaf de Colombiaanse kust omdat daar ( volgens Eric Bauhaus die het gebied door-en-door kent en de Panama cruising guide geschreven heeft ) de oude tradities het meest levend gehouden worden.
...eenvoudig, praktisch en afdoende...
KUNA INDIANEN
We lezen ons in over de achtergrond van de bewoners:
De kuna zijn, net als alle andere indianen in de amerika's, in de 16de eeuw door de Spanjaarden grotendeels uitgeroeid door ziekte en moord en verdreven van hun eigen grond.
...we zien de albino kinderen zelden overdag, het zonlicht is veel te scherp voor ze...
Maar de Kuna is de enige stam die heeft weten te overleven en in het verleden bij de overheersers heeft afdwongen dat zij wel in een eigen autonome staat ( Kuna Yala) op hun eigen manier mogen leven.
...een klein eiland dat geëxploiteerd wordt door een Kuna familie om met toeristen naar toe te gaan en wat te drinken of te BBQ en...
Het normaal gesproken bescheiden en vreedzame volk heeft daar voor het laatst in 1925 keihard voor moeten knokken. Daarbij zijn veel doden gevallen ( alle outsiders en halfbloedjes zijn daarbij om het leven gekomen)
Vanaf dat moment zijn alle oude tradities in ere hersteld en mogen buitenstaanders in Kuna Yala nu nog steeds geen grond bezitten, huis kopen of met een Kuna trouwen. Ten gevolge daarvan zie je hier overigens relatief veel albino's.
...jongens uit het dorp zijn nieuwsgierig naar de boot en nemen wat kokosnoten mee...
GIRLPOWER
Bij de Kuna is de vrouw hoofd van het gezin. Zij kiest de man en hij komt bij haar in huis wonen. De Kuna vrouwen die wij tegenkwamen waren trots, zelfbewust en vrolijk. Ze dragen kleurige zelfgemaakte kleding en hebben veel kralen om hun armen en benen ( dat zijn chakira's) en fraaie gouden ( duidelijk zelfgemaakte) sieraden. De handelswaar van de vrouwen zijn de zogenaamde "mola's" dat zijn vierkante kunstig bewerkte lapjes kleurige stof die zij in hun kleding gebruiken. Tegenwoordig is het zeer gewild door toeristen en zijn de verkoop van de mola's en de kokosnoten de twee pijlers waarop de Kuna economie gestoeld is.
...Trees in gesprek met Venancio de master mola maker ...
Een deel van die economie bestaat uit us dollars ( oftewel balboa's) en een ander deel is ruilhandel ( met de Colombianen ruilen ze kokosnoten voor blikjes, groenten, fruit en mierzoete frisdrank. Als wij ergens bij een onbewoond eilandje denken te ankeren is er binnen de kortste keren een Ulu met of zonder Yamaha motor bemand door de saila en of een van zijn 'mannen' die ons een geschreven bonnetje overhandigen dat we 10 balboa betaald hebben voor het ankeren.
... typisch Colombiaans handelsbootje...
Hoofd van een dorp is een 'saila'. Dat is dan wel een man. In deze gemeenschap is hij meer dan een politiek leider, hij is dokter dichter, historicus en priester in een. Wij zagen de saila, bij officiële gelegenheden, meestal in een groepje van 'wijze' mannen die samen in een hangmat liggen te hummen/ zingen.
...wat doen wij moeilijk met onze zeilen...
ZELFVOORZIENEND
De Kuna eten van wat ze zelf verbouwen, vaak hebben zij hun kostgrondje op het vaste land, ergens in het regenwoud. We zagen mango, ananas, avocado, kokos, suikerriet, uien, maniok. En als het geen seizoen is dan kopen ze blikjes van de Colombiaanse handelaren die met hun boten de eilanden afgaan.
...handig bedacht: een pers voor suikerriet...
Het deel van het regenwoud dat de Kuna bezitten heet het meest ongerepte stuk Amazone te zijn. Er zijn delen waar nog nooit een mens geweest is. Van een kuna die we spraken hoorden we dat ze regelmatig op jacht gaan. Ze zijn dan 3 of 4 dagen weg en komen terug met tapir, schildpad en iets wat op een eekhoorn lijkt.
...zo groeit ananas...
Het land dat ze bewerken is niet verdeeld in privé stukjes en er zijn ook geen hekken: het ziet er dus eigenlijk nog net zo uit als toen Vasco Nunez de Balboa er voor het eerst begin 16de eeuw arriveerde.
...overal en op elke tijd van de dag kom je de kleine vissers bootjes tegen. En na het vissen komen ze even bij de boot langs om verse vis te verkopen...
Er zijn nu nog zo'n 55.000 kuna's en dat is maar een tiende van het aanvankelijk aantal dat de eerste Spaanse overheersers aantroffen. Ze leven voornamelijk van de kokosnoten, de verkoop van mola's en de visvangst.
We zagen onderweg een slimmerd die kreeft opkoopt van de jongens die ze opduiken en die dan weer verkoopt aan de toeristen en restaurants. Er is zelfs een airstrip in de buurt ( we zagen een Cessna caravan cargo landen) die zorgt voor een snelle verbinding met Panama.
In het westelijke deel zagen we families die een klein eilandje in bezit hebben, dit gebruiken voor tochtjes met toeristen.
...pagina uit de pilot van Eric Bauhaus...
Kuna Yala is autonoom maar hoort bij Panama. De steun vanuit Panama is het meest zichtbaar in de GSM zendmasten, de zonnepanelen en de Yamaha buitenboord motoren.
...super helder water...
KLEIN EN VREEDZAAM
En de Kuna drinken niet. Dat wil zeggen dat alcohol geen dagelijks gebruik is, zoals bij ons. Zij drinken alleen op feestjes. Ze drinken dan "tsjietsjaa " , dat is een drankje dat ze zelf brouwen van suikerriet en koffie. De drank heet na 6 dagen gisten: tsietsjaa fuerte. Fuerte is sterk dus kan je nagaan hoe het smaakt. Op een tsjietsjaa feest is iedereen dronken, tenminste iedereen ( mannen en vrouwen) die mee drinkt.
...gemeenschappelijke ruimte waar de drank gebrouwen wordt voor het aanstaande feest...
In elk dorp dat we bezochten was een tsjietsjaa net aan de gang, bezig of bijna zover...dus wat ons betreft zijn het gewoon vrolijke weekend drinkers.
...we zijn bijna in het dorp...
De Kuna's zijn klein, misschien iets groter dan de pygmee's maar het scheelt niet veel. Maar ze zijn goed geproportioneerd, gezond en zeer vitaal. Kuna zijn over het algemeen vrolijk, nieuwsgierig en open en ze hebben hun trots, het zijn geen bedelaars.
Ze zijn vreedzaam en niet agressief en misdaad is zeldzaam in Kuna Yala. (Wij denken vooral daar waar de vrouwen en de saila's het nog voor het zeggen hebben)
...Seperino is bijna net zo jong als Kees maar zoals alle Kuna veel kleiner gebouwd... (Kuna zijn iets groter dan pygmeeën)
...TE cute al die nieuwsgierige kinderen ...
Achteraf hebben we alleen maar goede herinneringen aan de San Blas.
...overal zijn ankerplekjes...
KUNA : DE TAAL
Tsjauw Of doei = nadee
Dankjewel= Nuecambi
Tsjitsja fuerte = sterke drank van suikerriet en koffie
Coedup = baby eiland
Tupu of dup = eiland
Ulu of urr = kano, boot
Ja= ella
Nee = suli
Naam = nuga
Fruit = imarg
Brood = madu
...Kuna vlag met swastika. Dit is een kleine versie bedoeld om op de boot te hangen, maar daar hebben we toch wel enige moeite mee. Dit is "de mannelijke versie van de swastika" : naar rechts gericht. De oorspronkelijke swastika (eeuwenoud symbool van de Jaina's uit India) is vrouwelijk, naar links gericht...
Geen opmerkingen:
Een reactie posten